Adab lanyap Jiga nu handap asor, daek ngahprmat
ka batur, tapi boga hate luhur, tungtungna sok ngunghak jeung kurang ajar,
temahna batur loba nu teu resepeun.
Adam lali tapel poho ka baraya jeung poho ka lemah
cai.
Adat kakurung ku iga adat nu hese digantina.
Adean ku kuda beureum beunghar ku barang titipan atawa
ginding ku pakean batur.
Adigung adiguna gede hulu, boga rasa leuwih ti
batur, kaciri dina laku lampahna jeung omonganana.
Agul ku payung butut ngagulkeun luluhur sorangan.
Akal koja pinter dina kagorengan atawa
kajahatan.
Aki aki tujuh mulud lalaki nu geus kolot pisan.
Aku aku angga ngaku barang batur kalawan ngandung
maksud hayang mibanda, ngaku baraya batur anu beunghar atawa jeneng mamrih
kahormatan atawa kauntungan.
Aku panggung darehdeh jeung mere maweh, ngan
hanjakal ku ieu aing asa pangpunjulna, pangbeungharna jste.
Alak-alak cumampaka resep jeung hayang dipuji batur,
boga rasa pangpunjulna.
Anu handap hayang nyaruaan nu luhur, nu hina hayang nyaruaan nu mulya.
Anu handap hayang nyaruaan nu luhur, nu hina hayang nyaruaan nu mulya.
Alak paul tempat anu lain dikieuna, ngeunaan
jauhna jeung pisusaheunana.
Alus panggung = alus laur hade ome tegep dedeg pangadegna.
Ambek nyedek tanaga midek ari napsu pohara gedena, ngan masih
bisa meper diri
napsu kapegung.
napsu kapegung.
Ambekna sakulit bawang gampang pisan ambek, jeung mun geus
ambek teu reureuh sakeudeung.
Anak puputon anak nu kacida didama-damana, nu
pohara dipikanyaah.
Anjing ngagogogan kalong mikahayang nu lain lain, nu
pamohalan pilaksanaeun (Mikahayang nu moal bakal kasorang).
Ari diarah supana, kudu dipiara
catangna Naon bae nu
mere hasil ka urang kudu diurus bener bener.
Ari umur tunggang gunung, angen
angen pecat sawed ari umur
geus kolot tapi hate ngongoraeun keneh.
Asa dijual payu ngungun dumeh nyorangan di
panyabaan, jauh ti indung bapa.
Asa ditonjok congcot meunang kabungah nu gede, anu
saenyana teu diarep arep.
Asa ditumbu umur Boga rasa kahutangan budi anu
pohara gedena.
Asa nanggeuy endog beubeureumna kacida nyaahna.
Asa potong leungeun katuhu leungiteun jalma nu pohara hade
galena.
Ati mungkir beungeut nyinghareup palsu, siga sono, tapi henteu. Siga
suka, tapi henteu, siga nyaah tapi henteu.
Aub payung, sabet panon sabasoba wewengkon, ngeunaan tanah.
Aya astana sajeungkal anu mustahil oge oge bisa kajadian.
Aya bagja teu daulat arek meunang bagja atawa kauntungan
tapi teu tulus.
Aya di sihung maung Kulantaran loba kawawuh gegeden
dina aya karerepet atawa kaperluan penting gampang naker meunang pitulungna.
Aya hate kadua leutik naksir.
Aya jalan komo meuntas aya lantaran anu diarep arep ti
tadina nepi ka maksud urang gancang kalaksanakeun.
Aya jalan komo meuntas Aya pilantaraneun atawa pijalaneun
pikeun ngalaksanakeun atawa ngabulkeun kahayang.
Aya jalan komo meuntas eukeur mah aya maksud, turug turug
aya pilantaraneun.
Aya peurah aya komara aya harega, aya pangaji.
Ayakan tara meunang kancra nu bodo jeung nu pinter moal sarua
darajatna jeung panghasilanana.
Baleg
tampele ari rasa tresna ka
lalaki geus aya, ngan lamun papanggih jeung jelemana gede keneh kaera.
Bali
geusan ngajadi tempat
dilahirkeun.
Balung
kulit kotok meuting teu eureun
eureun nyeri hate ti baheula nepi ka kiwari.
Balungbang
timur, caang bulan opat belas, jalan gede sasapuan beak karep ku rido jeung beresih hate.
Banda
tatalang raga lamun urang
papanggih jeung karerepet, gering upaman, euweuh halangan urang ngajual barang
nu aya pikeun ngabela diri, meuli ubar sangkan waras.
Belang
bayah gindi pikir boga pikiran
goreng ka papada kawula.
Bengkung
ngariung bongkok ngaronyok
babarengan sok sanajan dina hina, rugi, atawa cilaka.
Beurat
birit hese jeung sungkan
dititah.
Beurat
nyuhun beurat nanggung, beurat narimakeunana pohara narimakeunana kana pitulung, ngan teu kawasa
ngedalkeun ku lisan atawa tulisan, anging gusti nu ningali.
Beureum
paneureuy seuseut batan neureuy
keueus hese pisan, seuseut seuat ngahasilkeun maksud.
Beuteung
anjingeun ngeunaan ka jelema nu
beuteungna cara/siga beuteung anjing.
Bilih
aya turus bengkung Bisi salah
pokpokanana.
Biwir
nyiru rombengeun resep mukakeun
rasiah sorangan atawa rasiah batur.
Biwir
nyiru rombengeun Resep ngucah
ngaceh rasiah atawa kaaeban boh nu sorangan boh nu batur.
Biwir
sambung lemek, suku sambung lengkah
henteu milu milu kana tanggung ajwabna mah, ieu mah ngan saukur mangnepikeun
dumeh jadi utusan, ngemban timbalan tinu lian.
Bluk
nyuuh blak nangkarak Kabina bina
rajina dina enggoning nyiar kipayah.
Bobo
sapanon carang sapakan aya
kuciwana, lantaran aya kakuranganana atawa karuksakanana.
Bobor
karahayuan henteu rahayu, henteu
salamet, meunang kacilakaan atawa tiwas.
Bonteng
ngalawan kadu nu leutik ngalawan
nu gede.
Buburuh
nyatu diupah beas nyiar pangarti
tur diburuhan atawa digajih.
Budi
santri, legeg lebe, ari lampah euwah euwah Ari laku lampah mah kawas santri tapi sok ceceremed.
Buluan
belut, jangjangan oray pamohalan
kajadian.
Bungbulang
tunda / tunda talatah lamun
dititah tara sok pek ku maneh, tapi sok nitah deui ka batur.
Buntut
kasiran koret, medit, ngeupeul,
tara pisan daek barangbere.
Bur
beureum bur hideung, hurung nagtung siang leumpang ginding, loba pakean anu aralus dipake.
Buruk
buruk papan jati ka sobat atawa
ka baraya mah sok hayang ngahampura bae lamun aya kasalahan teh.
Caang
bulan dadamaran migawe nu kurang
mangpaat.
Cacag
nangkaeun Hanteu beres, hanteu
rata, henteu sampurna.
Cangkir
emas eusi delan omonganana mah
alus nepi ka urang jadi percaya jeung kataji, tapi hatena jahat jeung matak
bahaya ka urang.
Cara
bueuk meunang mabuk ngeluk bae,
teu lemek teu carek, euweuh hojah, euweuh karep, euweuh kahayang sabab era tawa
sieun.
Cara
gaang katincak anu tadina rame
kacida, ayeuna mah jadi jempling pisan.
Cara
jogjog mondok carekcok bae, mani
gandeng nacer.
Cara
simeut hiris, tai kana beuheung beuheung Pohara bodona, beunang dibobodo atawa ditipu ku batur.
Cecendet
mande kiara Nu leutik nyaruaan
anu gede, nu miskin nyaruaan nu beunghar.
Ceuli
lentaheun Sok gancang
nyaritakeun ka batur naon bae anu kadenge, turtaning tacan karuhan eta beja teh
bener henteuna.
Cicing
dina sihung maung Nganjrek di
jelema anu nyusahkeun atawa bakal nyilakakeun ka diri urang.
Cikaracak
ninggang batu laun laun jadi legok
Ku dileukeunan mah sakumaha hesena ge lila lila jadi bisa (najan bodo asal
leukeun diajarna lila lila oge tangtu bisa).
Cileuncang
mande sagara, cecendet mande kiara, hunyur nandean gunung Nyaruaan ka jelema anu saluhureun harkatna, darajatna
atawa pangabogana.
Ciri
sabumi cara sadesa beda
tempatna, beda deui adat jeung kabiasaanana.
Clik
putih clak herang Kaluar tian
hate anu beresih, rido pisan, teu aya geuneuk maleukmeuk.
Congo
congo ku amis, mun rek mais oge puhuna Kumaha arek bageurna dinu ajdi anak, lamun bapana henteu bageur.
Daek
macok embung dipacok daek ngarah
kana rejeki atawa pakaya batur, tapi diarah rejekina atawa pakayana ku batur
mah embung.
Dagang
oncom rancatan emas ari modalna
gede kacida, ngan batina anu diarah kacida leutikna.
Dah
bawang dah kapas tah barangna
tah duitna.
Daluang
katinggang mangsi Susuganan
katuliskeun aya jodo (waris).
Deugdeug
tanjeuran pada ngadeugdeug pada
nongton, jadi tongtonan kulantaran pinter dina kasenian.
Deukeut
deukeut anak taleus ari imahna
mah puguh padeukeut, ngan hanjakal teu nyaho tibareto yen baraya.
Dihin
pinasti, anyar pinanggih baheula
ditangtukeunana, ngan kakara ayeuna kalakonanana atawa kapanggihna.
Dikungkung
teu diawur, dicangcang teu diparaban Ari dipegat mah teu acan, ngan geus teu dipeutingan jeung teu
dibalanjaan.
Dipiamis
buah gintung Disangka hade jeung
bageur tapi buktina goreng jeung jahat.
Dipiamis
buah gintung disangka hade jeung
bageur, tapi buktina goreng jeung jahat.
Disakompet
daunkeun, dihurun suluh
dihijikeun bae, disaruakeun bae, teu dibeda beda.
Ditangtang
ditengteng dijieun bonteng sapasi
Dialak ilik lantaran dianggap aneh.
Ditilik
ti gigir lenggik, disawang ti tukang lenjang, diteuteup ti hareup sieup lenjang jeung geulis pisan, pantes kewes.
Dogdog
pangrewong bantuan anu euweuh
hartina, dina teu aya oge teu naon naon.
Dogong
dogong tulak cau, geus gede dituar batur ngantian jeung mahugi parawan ti keur leutik keneh, sugan diparengkeun
ku nu kawasa jadi pipamajikaneun, na ari geus gede dikawin batur, atuh hese
cape taya gawe.
Dosa
salaput hulu kacida loba dosana.
Dulang
tinande awewe mah nurutkeun bae,
kumaha diaturna jeung diparentahna ku nu jadi salami.
Duum
tinggi ngabagikeun naon naon
henteu kalawan adil aya nu loba, aya nu saeutik.
Elmu
ajug pinter ari mapatahan batur
mah, tapi prak ku sorangan henteu.
Elmu
sapi samiuk (ngahiji) kana
kagorengan.
Elmu
tumbila nu boga imah ngarugikeun
ka tatamu.
Elok
bangkong nuju sakarat, ngan kari
tunggu dawuh bae.
Endog
sapatarangan, peupeus hiji, peupeus kabeh kasusah atawa karerepet anu tumiba ka dulur, baraya
atawa sobat, balukarna ngabingungkeun atawa nyusahkeun ka sarerea.
Endog
tara megar kabeh najan saindung
sabapa hneteu sarua milikna, rejekina atawa darajatna.
Galehgeh
gado darehdeh tapi henteu terus
kana hate.
Gancang
pincang kulantaran digawena buru
buru jeung kurang ati ati hasilna teh teu nyugemakeun.
Gantung
denge hanteu terus bisa ngadengekeun
hiji perkara jeung pohara hayangna neruskeun ngadengekeun.
Gantung
teureuyeun Hanteu terus daharna
sabab dahareunana geus beak atawa daharna kapaksa kudu eureun heula ku lantaran
aya dahareun nu didagoan.
Gede
gede kayu randu, dipakeke pamikul bengkung, dipake lincar sok anggang, dipake
pancir ngajedig Ngeunaan ka
jelema anu jangkung ahrelung tur dedeg ngan hanjakal gawena jeung karajinanana
goreng.
Gede
gunung pananggeuhan Adigung
kulanatran boga kolot atawa baraya baleunghar ataw jareneng.
Gede
gunung pananggeuhan Boga ahli
atawa kawawuhan anu beunghar atawa jadi gegeden, dina urang aya karerepet atawa
butuh ku pitulung, eta jalma bisa nulungan ka urang ku kabeungharan atawa
kakawasaan.
Getas
harupateun, pingges harepan
Gampang pisan nyalahkeun atawa ngahukum ka batur.
Geulis
sisi, laur gunung, sonagar huma
Ari rupa mah tegep ngan dangong dusun meledug.
Gindi
pikir belang bayah Goreng hate,
dolim, julig , dengki.
Ginding
kakampis Ari pake mah ginding
ngan duit teu boga.
Giri
lungsi tanpa hina Nu luhur jeung
nu handap sarua bae ulah dihina.
Goong
saba karia Datang sorangan ka
anu keur kariaan sanajan hanteu di ondang, maksudna hayang dititah gawe sangkan
seubeuh baranghakan.
Gunung
tanpa tutugan, sagara tanpa tepi
Euweuh anggeusna, euweuh beakna.
Gurat
batu Pageuh kana jangji.
Gusti
Alloh tara nanggeuy dibongkokna
Gusti Alloh tara nangtayungan ka mahlukna anu salah atawa boga dosa ka papada
kawula.
Hade
gogog hade tagog Hade basa jeung
hade tingkah lacuna.
Hade
ku omong goreng ku omong Omongan
nu hade balukarna hade jeung omongan nu goreng, goreng deui balukarna.
Halodo
sataun lantis ku hujan sapoe
Kahadean anu sakitu gedena tur lilana leungit pisan ku kagorengan atawa
kasalahan sapoe.
Hambur
bacot murah congcot Goreng
sungutna jeung sok mindeng nyarekan deuih tapi berehan sok daek barangbere
dahareun.
Hampang
birit gampang jeung daekan
dititah.
Hanteu
gedag bulu salambar Hanteu sieun
atawa gimir saeutik eutik acan.
Hapa
hapa ge ranggeuyan Enya ari
miskin tea mah, ngan lumayan da ari salaki mah boga.
Hapa
hapa ge ranggeuyan Miskin miskin
oge da boga salaki nu ngurus jeung nangtayungan.
Harewos
bojong Harewos anu cukup
tarikna, nepi kadenge ku jelema anu deukeut kalawan tetela pisan.
Haripeut
ku teuteureuyeun Gancang atoh
dina meunangna rejeki, boh dahareun boh duit kalawan teu ngingetkeun balukarna
ieu teh rejeki halal atawa haram.
Harus
omong batan goong Beja teh
sasarina sok gampang jeung gancang nerekab, kulantaran umuna sok pabeja beja.
Hayang
untung jadi buntung teu
papanggih ari jeung kauntungan mah, papanggih soteh jeung karugian anu sama
sakali henteu diarep arep.
Hejo
tihang Resep jeung remen gunta
ganti imah tempat atawa pagawean.
Herang
caina beunang laukna Maksud bisa
kahontal kalawan beres teu aya pihak anu dirugikeun atawa dinyenyeri.
Herang
caina beunang laukna Nu
dipikahayang bisa laksana tur teu nganyenyeri batur.
Herang
herang kari mata, teuas teuas kari bincurang Bareto mah beunghar ayeuna kari miskina.
Heueuh
heueuh bueuk Nyatujuan ari
diluar mah, ngan bae henteu terus jeung hatena.
Heurin
ku letah Hayang jeung perlu
ngabejakeun hiji perkara, ngan sieun pok kulantaran loba karisi/ karempan.
Hirup
ku panyukup gede ku pamere Hirup
samahi mahi ku pamere batur bae, sabab teu purun hojah sorangan dina enggoning
nyiar kipayah.
Hirup
nuhun paeh dirampes Rido pisan
pasrah pisan, teu boga kahayang naon naon.
Hirup
ulah manggih tungtung, paeh ulah manggih beja Kudu bageur kudu hade laku lampah supaya alus
kacaritakeunana.
Hulu
dugul dihihidan Nu keur senang
tambang senang, nu keur untung tambah untung.
Hunyur
nandean gunung Nyaruaan ka
jelema saluhureun harkatna atawa pangabogana.
Hurung
nangtung siang leumpang Ginding
karana make papakean atawa perhiasan anu aralus.
Ieu
aing uyah kidul Boga rasa
pangleuwihna ti pada batur, boh ngeunaan rupa, pangarti, pangaboga, pangkat
atawa kakawasaan.
Ilang
along margahina, katinggang pangpung dilebok maung, rambutna salambar, getihna
satetes, ambekanana sadami, agamana darigamana, kaula nyerenkeun Masrahkeun sagalagalana hadena gorengna, bagja
cilakana (biasana sok dipake dina seserahan).
Indung
lembu bapa banteng Ti indung
jeung bapa turunan menak jeung beunghar.
Inggis
batan maut hinis Pohara risina,
pohara paurna.
Inggis
manan maut hinis, rempan batan mesat gobang Inggis jeung paur kabina bina.
Ipis
kulit beungeut Gede kaera.
Iwak
nangtang sujen Wani nyorang
picilakaeun, pibalaieun atawa pibahayaeun.
Jabung
tumalapung sabda tumapalang milu
nyaritakeun hiji perkara sakapeung nempasan omongan batur, nyeta nyeta siga nu
nyaho, padahal teu nyaho nanaon.
Jadi
maung malang jadi panghalang,
ngeunaan ka lalaki nu ngahalangan pijodoeun hiji awewe.
Jadi
sabiwir hiji jadi carita jalma
loba.
Jadi
senen kalemekan mindeng
dicaritakeun batur.
Jaman
cacing dua saduit jaman baheula
pisan.
Jati
kasilih ku junti pribumi
kaeehkeun ku urang asing.
Jauh
jauh panjang gagang hanas jauh
jauh oge dijugjug, ngan hanjakal ku teu hasil.
Jauh
ka bedug anggang ka dayeuh
dusun, teu nyaho di tata-titi, tidak tanduk, suba sita, duduga jeung peryoga.
Jauh
ka bedug dusun,bodo, euweuh
kanyaho.
Jawadah
tutung biritna, sacarana sacarana
unggal bangsa beda adat jeung kabiasaanana.
Jegjeg
ceker cape kulantaran leumpang
ka dieu ka dieu.
Jejer
pasar lumrah bae, mun ka lalaki,
kasep henteu, goreng henteu.
Jeung
leweh mah mending waleh leuwih
hade wakca balaka ngedalkeun kahayang ti batan ngandung kabingung teu wani pok
nyarita.
Jogjog
neureuy buah loa mikarep ka anu
lain babad.
Jogjog
neureuy buah loa Milampah anu
moal pihasileun.
Ka
luhur teu sirungan kahandap teu akaran Jelema nu jahat, julig jeung dengki mah moal jamuga, moal aya kamajuan
boh ngeunaan pangkat, boh rejeki.
Kaceluk
ka awun-awun kawentar ka janapria, kakoncara ka mancanagara Kawentar pisan, kawentar kamana mana.
Kaciwit
kulit kabawa daging Kababawa,
katarik kana hiji perkara, keukeuh milu susah, sanajan teu boga salah jeung
henteu milu ulubiung perkarana.
Kahieuman
bangkong Ku ayana barang titipan
di urang, urang teh nepi ka jiga beunghar katenjona ku batur mah padahal miskin
teu boga nanaon.
Kai
teu kalis ku angin Unggal jelema
awal ahir tangtu bakal pinanggih jeung kasusahan.
Kajeun
pait tungtung amis manan amis tungtung pait Tibatan ahirna matak susah, leuwih hade dicaritakeun
ti heula naon anu matak pisusaheunana.
Kajeun
panas tonggong asal tiis beuteung
Kajeun teuing cape gawe asal bisa dahar kalawan cukup.
Kalapa
bijil ti cungap Ngucah ngaceh
rasiah sorangan anu matak cilaka.
Kandel
kulit beungeut euweuh caerá.
Katempuhan
buntut maung Batur anu salahna
atawa anu boga dosana, tapi urang anu kudu nyanghareupan balukarna.
Katumbukan
catur kadatangan carita Loba anu
embung sabab ngagedekeun jeung ngagugulukeun panyerewedan.
Kawas
anjing kadempet lincar Mere
parentah ka batur teu kalawan sabar, malah bari ambek ambekan sagala.
Kawas
budak rodek hulu Teu ngupama,
teu ngajenan, teu ngahargaan pisan.
Kawas
cucurut kaibunan Ngeunaan ka
jelema anu matak sareukseuk panon.
Kawas
hayam keur endogan cilingcingcat
bae, teu bisa cicing.
Kawas
hayam panyambungan Tacan nyaho
di kaler kidul, kawantu anyar keneh aya di eta tempat.
Kawas
kacang ninggang kajang Ngomongna
tarik tur gancang, biasana ngeunaan ka awewe nu keur ngambek bari nyarekan.
Kawas
kuda leupas ti gedogan Bingung
ku kamerdekaan, terus sakama-kama nganteur kahayang, ngalajur napsu, kulantaran
euweuh anu ngageuing atawa euweuh nu nyengker.
Kawas
lauk asup kana bubu Gampang
asupna kana pagawean tapi pohara hesena hayang kaluar ninggalkeun eta pagawean.
Kawas
lauk asup kana bubu gampang
meunangna jeung asup kana hiji pagawean, tapi hese kaluarna jeung negcagkeunana
eta pagawean (masalah).
Kawas
nu mulangkeun panyiraman Sok nu
lain lain, jeung hese ngayakeunana nu dipikayang ku jelema nu tereh ajal,
kahayangna sabisabisa kudu dicumponan bae, sanajan matak ngarepotkeun ka
ahlina/ kulawargana.
Kawas
siraru jadi Pabaliut ku tina
lobana, ngeunaan ka jelema.
Kawas
wayang pangsisina Ngeunaan
jelema nu goreng rupana.
Kejo
asak angeun datang Sapagodos
jeung maksud urang, atuh teu talangke deui harita keneh dilaksanakeun.
Keur
meujeuhna bilatung dulang
Laleutik keneh pisan keur meujeuhna bareuki dahar.
Keur
meujeuhna hejo lembok rambay carita
Keur meujeuhna loba pakaya jeung loba rejeki.
Keur
nuju bentang surem keur
sue,atawa tiis badan, lamun guna tani ku hama, lamun dagang terusterusan rugi
bae.
Kiceupna
sabedug sakali Pohara lungguhna.
Kiruh
ti girang kiruh ka hilir Lamun
anu di luhruna teu balageur jeung teu balener, tangtu nu dihandapna oge milu
teu bener milu teu bageur.
Kokoro
manggih mulud puasa manggih lebaran
Anu saumur -umur miskin tuluy dina hiji waktu pinanggih jeung kamulyaan atawa
rejeki anu gede, sasarina sok kacemekanana nepi ka siga mangpang meungpeung.
Kokoro
nyoso, malarat rosa, lebaran teu meuncit hayam Kacida miskina.
Kotok
bongkok kumorolong, kacingcalang kumarantang = Lauk buruk milu mijah = Piritan
milu endogan Pipilueun kana hiji
kalakuan kulantaran kabawakeun ku batur, henteu kalawan kahayang sorangan, nepi
ka goreng katenjona.
Kudu
bisa ngeureut neundeun Kudu bisa
nyukupkeun rejeki atawa pangala anu saeutik.
Kudu
boga pikir kadua leutik Ulah
sabongbrong teuing, kudu aya pikir rangkepan, kudu aya rasa curiga.
Kujang
dua pangadekna Hiji pagawean anu
ngandung dua rupa maksud.
Kulak
canggeum bagja awak Milik hade
atawa goreng anu geus ditangtukeun ti ajalina keneh ku Gusti Nu Maha Suci.
Kumaha
bule hideungna bae Kumaha engke
bae buktina, kumaha behna.
Kumaha
kejebur caina geletuk batuna
kumaha jadina bae, henteu jadi pikiran.
Kunang
kunang nerus bumi Ramana geus
teu jeneng deui, di putrana awal ahir aya nu jeneng cara ramana.
Kuru
cileuh kentel peujit Daek
tirakat, ngadoakeun budak sangkan sangkan junun.
Kurung
batok teu resep nyanyabaan,
ni’mat cicing diimah bae.
Lain
ku tulang munding kabeureuyan mah, ku cucuk peda arek cilaka mah ku kasalahan anu leutik oge bisa, teu
kudu ku kasalahan anu gede bae.
Lain
lantung tambuh laku, lain lentang tanpa beja lain leumpang maladra Indit ti imah kalawan ngandung maksud anu tangtu,
lain lapmah sakaparan paran henteu puguh anu dijugjug.
Landung
kandungan laer aisan Gede
timbanganana, gede pangampurana.
Langsung
saur bahe carek Sok gampang
ngagelendeng atawa nyarekan.
Lauk
buruk milu mijah = piritan milu endogan pipilueun kana hiji kalakuan ku lantaran kabawakeun ku batur, henteu
kalawan kahayang sorangan, nepi ka goreng katenjona.
Legok
tapak genteng kadek Loba luangna
pangalamanana jeung kanyahona.
Leubeut
buah hejo daun Keur meujeuhna
loba rejeki, loba pakaya.
Leuleus
jeujeur liat tali pohara adilna,
dina mutus hiji perkara tara beurat sabeulah, jeung loba pertimbanganana.
Leunggeuh
cau beuleum Teu lutreuk dina
ngajalankeun hiji pagawean.
Leutik
burih euweuh kawani.
Leutik
cahak, gede cohok Ari
panghasilan saeutik tapi ari pangaluaran mah gede.
Leutik
leutik ngagalatik Sanajan leutik
awakna henteu jangkung tur gede, tapi leber ku wawanen.
Leutik
ringkang gede bugang Jelema mah
teu beunang disapirakeun sabab sanajan leutik warugana, dina aya papaitna atawa
bobor karahayuan mah bisa jadi kasusah sarerea.
Leuwi
jero beunang diteuleuman, hate jelema najan deet teu kakobet Hade gorengna pikiran jelema hese dikira kirana.
Lieuk
euweuh ragap taya Teuing ku
miskin nepi ka teu boga naon naon.
Loba
teuing jaksa loba teuing anu
pinter nu ngatur jeung mapatahan, balukarna matak bingung nu dipapatahan.
Lodong
kosong ngelentrung Kalah ka loba
omong bae, ari pangartina mah euweuh.
Luhur
kuta gede dunya Gagah tur
beunghar taya kakurang.
Luncat
mulang Teu beunang dicekelan
omonganana, ayeuna kieu engke mah kitu.
Lungguh
tutut Katenjona siga lungguh
tapi saenyana mah henteu.
Malengpeng
pakel ku munding, ngajul bulan ku asiwung Ngajalankeun (mikarep) hiji perkara anu taya
pihasileunana.
Maliding
sanak Henteu adil, pilih kasih.
Mangpengkeun
kuya ka leuwi Nitah mulang ka
lemburna, atawa nitah pindah ka tempat bali geusan ngajadi.
Mapay
ka puhu leungeun Mamawa ka kolot
atawa ka guru, turtaning kolot atawa guru mah teu nyaho naon naon jeung euweuh
patalina saeutik eutik acan.
Marebutkeun
paisan kosong Marebutkeun hiji
perkara anu teu aya hasilna atawa mangpaatna.
Maut
nyere ka congona Keur ngora
senang, tapi ari ka kolotnakeun susah.
Melengkung
bekas inhalan Ari keur ngora
keneh bageur tapi kakolotnakeun jadi teu bageur.
Mere
langgir kalieun Mere naon naon
anu bisa jadi aya pisusaheunana atawa pibahlaeunana.
Meuli
teri meunang japuh = nyair hurang meunang kancra kalawan teu disangka sangka meunang milik, darajat
atawa kauntungan anu leuwih gede.
Meungpeun
carang ku ayakan Nyaho yen batur
teh salah atawa migawe anu dilarang ku Nagara, tapi teu kitu kieu kalahka api
api teu nyaho.
Meungpeung
teugeu harianeun Embung pisan
tutulung ka batur nu keur susah atawa loba kabutuh.
Miceun
batok meunang coet Miceun nu
goreng kulantaran hayang meunang anu alus, tapi tungtungna meunang nu goreng
deui bae.
Mindingan
beungeut ku saweuy ari hate
goreng, ngan budi parangi marahmay, perluna pikeun mindingan hate nu goreng tea
maksudna supaya ulah kaciri tea.
Mipit
teu amit ngala teu menta Maling
boga batur.
Miyuni
hayam kabiri Leutik burih babari
sumerah eleh atawa lalaki nu babari sumerah ka awewe.
Moal
ceurik menta eusi Keun bae mawa
wadah anu gede oge da lain hayang loba diberena.
Moal
neangan jurig teu kadeuleu arek
nyekel jelema nu aya bae, moal neangan jelema nu euweuh.
Mobok
manggih gorowong Aya lantaran
pikeun ngalaksanakeun kahayang anu henteu gampang pihasileun.
Mobok
manggih gorowong meunang jalan
pikeun ngalaksanakeun kahayang.
Monyet
kapalingan jagong Tukang maling
kapalingan, tukang tipu katipu, tukang ngarah nagrinah karoroncodan.
Mopo
memeh nanggung Hoream, teu
sanggup samemeh prak.
Mun
teu ngakal moal ngakeul mun teu
usaha moal pinanggih jeung rejeki pibekeleun hirup.
Mun
teu ngoprek, moal nyapek. Mun teu ngakal moal ngakeul. Mun teu ngarah moal ngarih Lamun teu digawe niar kipayah tangtu pisusaheun
pikeun hirup.
Muncang
labuh ka puhu, kebo mulih pakandangan Mulang ka lemburna sabada mang taun taun aya di
pangumbaraan/panyabaan.
Mupugkeun
tai kanjut Ngetrukeun pangaboga
dina waktuna nyunatan atawa ngawinkeun anak anu kacida dipikameumeutna.
Ngajul
bulan ku asiwung, mesek kalapa ku jara usaha anu mubadir, moal ngadatangkeun hasil (asiwung; kapas nu geus
diberesihan sikina, biasana dipake keur mayit nutupan liang-liangan).
Ngadu
angklung di pasar papaduan
nguruskeun nu euweuh mangpaatna di hareupeun jalma loba.
Ngadu
ngadu rajawisuna mawakeun
omongan si a ka si b jeung sabalikna, temahna si a jeung si b pasea, parerea
omong.
Naheun
bubu pahareup hareup dina
pangabutuh silih injeuman duit.
Nangkeup
mawa eunyeuh mawa cilaka ka
jelema anu dipentaan tulung jeung geus nulungan ka urang.
Nangtung
kariung ngadeg karageman
Ngariung rarageman ngabadamikeun hiji perkara.
Nepak
cai malar ceret Ngomongkeun
jeung ngagogoreng batur, supaya batur teh ragrag ngarana jeung kawentar
kagorenganana.
Nepakeun
jurig pateuh Puguh urang nu
goreng tapi kagorengan urang teh ditamplokeun ka batur sangkan urang sorangan
salamet.
Nete
porot ngeumbing lesot Cukup ari
ihtiar mah kalawan mangrupa rupa akal tarekah tapi teu hasil bae.
Nete
semplek nincak semplak Kieu
salah kitu salah.
Nete
semplek nincak semplak Ninggang
dina salah jeung rugi bae, turug turug kasusah nambahan deuih.
Nete
taraje, nincak hambalan Kudu
merenah, lamun aya uruskeuneun teh urang kudu datang ka nu handap heula, kakara
terus kaluhur.
Neukteuk
curuk dina pingping Ngadakwakeun
nu lian, tapi nu ngadakwakeunana meula susah, sabab milu katarik kana perkara,
milu adu hareupan jeung hakim.
Neukteuk
mani anggeus, rokrok pondokeun peunggas harupateun Heuras hatena teu sabar dina nyanghareupan rupa rupa
kasusahan jeung babari luluasan.
Neundeun
piheuleut nunda picela Neangan
pilantaraneun supaya jadi goreng supaya temahna papisahan teu ngahiji deui.
Ngabudi
ucing teu wani nembongkeun atawa
ngedalkeun kahayang atawa kadeudeuh.
Ngadagoan
kuah beukah Ngadagoan pasesaan
kadaharan (Hal ieu ngan wungkul tukang babantu di imah batur bae, anu saenyana
mah ayana tukang babantu teh henteu perlu).
Ngadagoan
uncal mabal Ngadagoan jeung
mikahayang kana rejeki tapi sungkan ihtiar pikeun ngadatangkeun eta rejeki.
Ngadaweung
ngabangbang areuy pohara
nineungna kana jaman nu geus kasorang nepi ka matak waas pacampur jeung sedih.
Ngadek
sacekna, nilas saplasna
Ngomong/nyarita anu teu dileuwihan atawa dikurangan.
Ngadeupaan
lincar ngadeukeutan anu keur
sidekah atawa kariaan, supaya katenjo ku anu boga imah jeung diajak dahar.
Ngagandong
kejo susah nyatu loba ari
titaheun mah boh anak boh bujang ngan hanjakal ku hese nitah, euweuh nu daekeun
ari dititah teh.
Ngagedag
bari mulungan Nanyakeun hiji perkara
ka batur anu urang tacan nyaho, tapi embung kanyahoan yen urang tacan nyaho,
kulantaran kitu api api geus nyaho bae.
Ngaliarkeun
taleus ateul ngabeja bejakeun
kagorengan atawa kajahatan batur.
Ngaliarkeun
taleus ateul Ngabeja bejakeun
kagorengan batur atawa kajahatan anu lian.
Ngarep
ngarep bentang ragrag
Ngarep-ngarep nu pamohalan bakal kasorang atawa kajadian.
Ngarep
ngarep kalangkang heulang Ngarep
ngarep hiji perkara anu kacida banggana jeung sudah pihasileunana.
Ngawur
kasintu, nyieuhkeun hayam ngaraeh
jeung darehdeh ka deungeun, sabab hayang kapuji, tapi teu nolih jeung
nyapirakeun ka dulur atawa ka baraya sorangan.
Ngeplek
jawer, ngandar jangjang, miyuni hayam kabiri Leutik burih, borangan, sieunan, kecing.
Ngeupeul
ngahuapan maneh Lungas lengis
mikawelas mikaasih ka diri sorangan, supaya batur welaseun jeung nulungan ka
urang.
Nginjing
sila, bengkok sembah goreng
hate, teu satia ka anu jadi pamingpin atawa dunungan.
Ngodok
liang buntu hese cape taya gawe, susah payah taya guna sanajan tihothat oge moal atawa henteu beubeunangan.
Ngodok
liang jero Teu hasil enggoning
nyiar rejeki, kaditu kadieu luput bae.
Ngukur
ka kujur nimbang ka awak
Ngaluarkeun duit pikeun kaperluan hirup, pakan, pake jste disaluyukeun jeung
pangala.
Ngukut
kuda kuru ari geus gede sok nyepak
Ngukut bujang anu tadina pohara balangsakna, susak dahar susah make, tapi ari
geus mulya awak lintuh jeung pake hade, ngalawan ka anu jadi dunungan.
Ngusap
birit bari indit kulantaran
ambek nyedek atawa era paraa, leos bae indit, teu amit heula ka anu araya
didinya.
Nimu
luang tinu burang Nambahan luang
atawa pangarti waktu keur pinanggih jeung kacilakaan atawa hukuman.
Nincak
parahu dua Ngadunungan ka duaan
atawa boga dua pausahaan.
Ninggang
kana kekecrekna Keur mah goreng
rupana, goreng laku lampahna deuih.
Nini
nini dikeningan, awewe randa dihiasan Ngamahalkeun barang naon bae anu geus ruksak.
Noong
ka kolong Leutik hate, leutik
pangharepan.
Nu
asih dipulang sengit, nu haat dipulang moha nu hade jeung loba jasana ka diri urang, dinyenyeri
ku urang, ku omongan atawa ku kalakuan anu goreng.
Nu
borok dirorojok = nu titeuleum disimbeuhan nu keur susah ditambah kasusahanana, nu keur nyeri
ditambah kanyerina.
Nu
borok dirorojok, nu titeuleum disimbeuhan Nu keur susah ditambah deui kasusahna.
Nu
burung diangklungan, nu edan dikendangan ngahaminan omongan atawa carita batur, sanajan ceuk hate sorangan eta
omongan atawa carita teh salah.
Nu
tani kari daki, nu dagang kari hutang Nu tani jeung nu dagang sarua ripuhna, euweuh nu mulya.
Nuju
hirup ninggang wirahma Ngeunaan
ka jelema anu keur alus milik.
Nulungan
anjing kadempet nulungan jelema
nu teu boga pisan rasa tumarima.
Nya
di hurang nya dikeuyeup Di
unggal jelema oge taya bedana, sarua bae, mungguhing wiwirang atawa katugenah
hate mah boh di menak boh disomah sarua bae.
Nya
ngagogog nya mantog Nya nitah ka
batur nya prak kumanehna.
Nya
picung nya hulu maung Nu nanya
jeung nu ngajawab teu sapagodos, pananya jeung jawaban pasalia, henteu
nyambung.
Nyaeuran
gunung ku taneuh, sagara ku uyah
nambahan kauntungan atawa kakayaan ka anu geus beunghar.
Nyair
hurang meunang kancra Sugan the
rek meunang kauntungan, kamuliaan atawa bagja anu leutik manahoreng meunang
kauntungan atawa bagja anu gede.
Nyaliksik
ka buuk leutik Nyusahkeun,
peperedih atawa pepentaan ka jelema anu sahandapeun darajatna jeung
pangabogana.
Nyalindung
ka gelung Milu hirup ka
pamajikan anu loba pakayana.
Nyanggakeun
suku genteng belokeun, beuheung teukteukeun, disiksik dikunyit kunyit, dicacag
diwalang walang Sumerah, masrahkeun
diri rek dibeureum rek dihideung kari kumaha didinya bae, dina rumasa geus
salah atawa rumasa boga dosa.
Nyanghulu
ka jarian Ngawula ka jelema anu
sahandapeun harkatna atawa pangartina.
Nyeri
beuheung sosonggeteun Pohara
ngarep ngarepna, tapi anu diarep arep teu jol bae datang.
Nyeungeut
damar di suhunan mintonkeun
kakayaan, atawa barangbere supaya dipuji.
Nyeungseurikeun
upih ragrag Akey akeyan
nyeungseurikeun batur, dumeh buuk geus bodas huntu geus ompong, tonggong geus
bengkung turtaning ieu the kahareup mah ku urang sarerea bakal kasorang.
Nyiar
batuk piaraheun Nyiar
pigujrudeun, pipaseaeun.
Nyicikeun
cai, murulukeun lebu turun cadu
(cacaduan), pantang ngalampahkeun hiji perkara anu dilarang ku luluhur.
Nyieun
catur taya dapur nganggit hiji
dongeng nu teu aya galurna.
Nyieun
heuleur jeroeun huma Henteu
raket jeung dulur pahare-hare bae.
Nyieun
pucuk ti girang pangheulana
neangan piaseaeun.
Nyiruan
mah teu resepeun nyeuseup nu pait
Lumrahna manusa teu resep reureujeungan jeung nu teu boga.
Nyiuk
cai ku ayakan Pagawean nu
mubadir, moal ngahasilkeun naon naon.
Nyium
bari ngegel Omongannana hade
ngan hate jeung maksudna goreng . Salakina dipisobat ari pamjikanana dibogohan
atawa sabalikna.
Nyokot
lesot ngeumbing porot Teu aya
usaha anu ngahasilkeun.
Nyolok
mata buncelik nganyenyeri,
ngahina atawa ngawiwirang di hareupeunana.
Nyuhun
nanggung ngelek ngegel Rebo
pisan, babawaanana loba naker.
Nyuhunkeun
bobot pangayon timbang taraju
Menta pangampura jeung menta timbangan da geus puguh rumasa ari salah jeung
dosa mah.
Nyukcruk
walungan mapay mapay wahangan
Kalawan taliti pisan nalungtik luluhur, imeut pisan pancakakina.
Omong
harus batan goong Beja the
gancang naker nerekabna, malah sasarina mah beja anu nerekab teh leuwih hebat
batan aslina.
Owah
gingsir Hanteu tetep, henteu
ajeg, gunta ganti pamadegan.
Paanteur-anteur
julang silih anteur nepi ka aya
dua tilu kalina.
Pacikrak
ngalawan merak Tangtu elehna
sabab nu leutik ngalawan anu gede.
Pada
rubak sisi samping Sarua bae
pada loba luangna, pada loba pangalamanana.
Pagirang
girang tampian Paunggul unggul
dina neangan pangupa jira (Paunggul unggul nyiar rejeki, teu daek silih
seblokan).
Paheuyeuk
heuyeuk leungeun Silih bantuan,
silih belaan, silih tulungan.
Pait
daging pahang tulang Arang
gering.
Pait
daging pahang tulang cageur teu
keuna ku panyakit naon bae.
Pakotrek
iteuk Laki rabi ti ngongora napi
kakolot pisan, pada pada geus jadi aki-aki nini-nini.
Paluhur
luhur diuk pagede gede
kauntungan dina nyiar kipayah.
Panday
tara bogaeun bedog Sasarina ari
tukang mah sok tara bogaeun.
Papadon
los ka kolong Cidra jangji, teu
nedunan jangjina.
Peureum
kadeuleu beunta karasa Inget
bae, teu bisa poho. Biasana mah lain kana barang tapi ka jelema anu
dipikancinta.
Piit
ngeundeuk ngeundeuk pasir
mikarep kaanu lain babadna, tangtu moal kasorang.
Pindah
cai pindah tampian Robahna
tempat matuh robah adat jeung kabiasaan.
Pinter
aling laing bodo Pinter tapi
embung kanyahoan ku batur, kusabab eta nyeta nyeta anu bodo.
Pipilih
meunang nu leuwih koceplak meunang nu pecak Milih kalawan ati ati pisan ku lantaran hayang
meunang nu leuwih hade, ngan ahirna meunang nu leuwih goreng.
Piruruhan
katengahimahkeun Nu dusun
didikan dibawa kana pasamoan.
Pupulur
memeh mantun Menta ganjaran
memeh aya jasa atawa menta buruhan memeh prak digawe.
Pur
kuntul kari tunggul, lar gagak kari tunggak, tunggak kacuwatan daging Dina cidrana anu diborehan, boreh anu katempuhan,
kudu mayaran hutang anu dipangnanggungkeun.
Puraga
tamba kadengda Migawe hiji
pagawean henteu jeung enya enya. Henteu ngandung maksud supaya hade hasilna ieu
mah pada ulah dipaido bae.
Raweuy
beuweungeun rambay alaeun Loba
dahareun da loba pepelakan.
Rumbak
caringin di buruan dina hiji
kasusah atawa karerepet geus boga teu boga kolot anu mepelingan ka urang.
Rumbak
kuntieun Henteu lengkep, aya bae
anu kurang nu matak cua kana hate.
Rup
ku padung rap ku lemah, katuruban ku taneuh beureum Maot. Sasarina ngeunaan kanyeri anu satungtung hirup
moal poho sanajan nepi ka maot.
Rusuh
luput gancang pincang Migawe
naon bae anu rurusuhan, temahna matak kaduhung sabab hasilna teu matak
nyugemakeun.
Sabobot
sapihanean Sauyunan, sapapait
samamanis sabagja sacilaka.
Sabuni
buni anu ngising sanajan
dibunian atawa disumputkeun oge ari laku lampah anu goreng mah awal akhir sok
kudu kanyahoan bae.
Sagalak
galakna macan taru nyatu anakna
sanajan pohara bengisna nu jadi indung-bapa, umuna tara tega ka anu jadi anak.
Sagolek
pangkek sacangreud pageuh Hanteu
cidra kana jangji.
Saherang
herangna cai beas Galibna hate
teh hese pisan beresihna ka jelema anu geus bukti tas nganyernyeri ka urang.
Saherang
herangna cibeas, moal herang cara cisumur Sasarina lamun geus aya pacengkadan sok tara hade
deui cara bareto samemeh aya pacengkadan.
Sakecap
kadua gobang Gampang ngambek
jeung gampang ngadek deuih.
Sakiriciking
duit sakocopoking bogo Naon bae
anu matak narik kana hate urang.
Saluhur
luhur punduk tara ngaliwatan hulu
Sapinter pinterna murid pangartina moal ngaluhuran guru.
Sangsara
di geusan betah Teuing ku
miskin, teu boga naon naon pisan kulantaran geus embung digawe nyiar kipayah.
Anehna the ari hirup mah hayang keneh.
Sapu
nyere pegat simpay Paturay
papisahan.
Sareundeuk
saigel sabobot sapihanean sabata sarimbangan Sauyunan, layeut, tara aya pacengkadan.
Satengah
buah leunca Teu jejeg ingetan,
langlang lingling, kurang saeundan.
Saumur
nyunyuhun hulu Saumur hirup
rumingkang di bumi alam.
Saungkab
peundeuy Omongan anu pondok tur
kurang manis.
Sengserang
padung Ngeunaan awewe atawa
lalaki anu boga keneh napsuna cara baheula keur ngora keneh, sasarina aya di
jelema nu geus kolot, nu tereh paeh.
Sentak
badakeun teu ceehan dina gawe,
mimiti pohara getolna, tapi beuki lila beuki ngedul nu tungtungna teh diantep
teu dipigawe pisan.
Sereg
di panto logor di liang jarum
nyingkahan hirup kumbuh jelema loba, sabab loba dosa, loba kasieun jeung kaera,
betahna dinu suni nu teu aya jelema.
Sereg
dibuana logor diliang jarum
Kulantaran loba kasalahan atawa dosa, embung cicing di nu rame, sabab sieun,
karesepna the di nu suni, nu euweuh jelema.
Seukeut
ambeu seukeut deuleu loba
mata-matana jeung pinter nyusud perkara (keur pagawean pulisi).
Seukeut
tambang manan gobang Sakumaha
gagahna wanina jeung ngalawana oge jalma jahat mah awal ahir tangtu katangkep
pulisi.
Seuneu
hurung cai caah Keur ambek, keur
amarah, keur napsu.
Seuneu
hurung dipancaran Nu keur napsu,
heug ditambahan pisan pikakeuheuleun, tangtu bae ngambekna jadi tambah.
Seuseut
batan neureuy keueus Hese pisan.
Sibanyo
laleur Ledis pisan, teu nyesa
saeutik eutik acan.
Sirung
ngaliwatan tunggul Darajat atawa
milik anak ngaliwatan bapa.
Sosoroh
ngadon kojor Kikiriman ku
lantaran aya pangarahan tapi boro boro meunang kauntungan, kalahka meunang
wiwirang jeung karugian.
Tamiang
meulit ka bitis Malindes ka diri
sorangan.
Tamplok
batokeun Berehan teuing nepi ka
urang mah susah.
Taya
halodo panyadapan taya eureuna
digelendeng atawa di dicarekan (Terus bae digelendeng atawa dicarekan).
Teng
anak teng, anak merak kukuncungan
sipat-sipat nu aya di anak, babakuna nu hadena, sasarina loba anu diturunkeun
ku kolotna.
Teu
aya sarebuk samerang nyamu Teu
aya saeutik eutik acan.
Teu
beunang dikoet kunu keked Teuing
ku koret, tara pisan tutulung ka nu butuh tatalang ka nu susah.
Teu
boga pikir rangkepan Teu boga
curiga saeutik eutik acan.
Teu
busik bulu salambar teu regrog
regrog, malah unggul dina juritna.
Teu
cari ka Batawi tapi ka salaki
hakan pake hayang ti salaki.
Teu
diambeuan teu dipikarisi, teu
dipikagimir, teu dihargaan/diajenan.
Teu
didingding kelir teu dibuni
buni, ditembrakeun bae, teu dirasiahkeun.
Teu
dipiceun sasieur Sarua pisan teu
aya bedana saeutik eutik acan.
Teu
ditari teu ditakon Teu dipalire
diantep bae, teu ditanya tanya acan.
Teu
gugur teu angina Samemeh
kajadian naon naon, teu aya pisan beja, lantaran atawa ciciren.
Teu
jauh ti tihang juru teu anggang ti tihang tengah Nya goreng rupana nya goreng kalakuanana sok daek
pulang paling.
Teu
mais teu meuleum teu aya
patalina pisan, teu pipilueun.
Teu
ngalarung nu burung, teu nyesakeun nu edan ngalajur napsu ka awewe, ka anu halal jeung anu haram
oge disaruakeun bae.
Teu
nginjeum ceuli teu nginjeum mata
Ngadenge jeung nenjo sorangan lain cenah jeung baruk.
Teu
nyaho di alip bingkeng bodo teu
bisa maca-maca acan, da teu sakola.
Teu
puguh alang ujurna teu puguh
entep seureuhna, teu beres lain kitu kuduna.
Teu
wawuh wuwuh pajauh, teu loma tambah paanggang Sing wawuh tur sing loma sabab balukarna alus pisan.
Teui
hir teu walahir, teu kakak, teu caladi teu aro aro acan Teu baraya, teu kaka, teu adi teu alo alo acan.
Deungeun deungeun tulen.
Ti
luhur sausap rambut ti handap sahibas dampal Menta dihampura tina rumasa geus salah atawa boga
dosa.
Ti
peuting kapalingan ti beurang kasayaban Sababaraha kali karurugian atawa karoroncodan.
Tiis
ceuli herang mata ngeunah hate
kulantaran ngeunah deudeuleuan jeung dedengean.
Tikoro
andon peso ngadeukeutan jelema
nu bakal ngahukum atawa nganyenyeri ka diri urang.
Tinggar
kalongeun Teu sieun atawa teu
nurut kulantaran remen teuing digelendeng atawa dicarekan.
Tipu
keling ragaji Inggris pinter
dina kajahatan, pinter dina ngbobodo atawa nipu.
Titip
diri sangsang badan Mihapekeun
maneh.
Titirah
ngadon kanceuh sejana nyiar
kasenangan, tapi jadina pinanggih jeung kasusah nu leuwih gede.
Totopong
heureut dibeber beber, tangtu soeh
nyukupan ku pangala nu sakitu saeutikna, tangtu bae matak jadi susah, lamun
rejeki atawa pangala saeutik, ari keperluan jeung pangaluaran anu sakitu
lobana.
Tugur
tundang cuntang gantang
Ngajalankeun pagawean pikeun Nagara, babakti ka nagara.
Tunggul
dirarud catang dirumpak Euweuh
anu dipikaserab, terus bae ngalajur napsu.
Tunggul
sirungan, catang supaan Aya
kajadian anu goreng atawa matak teu genah ahirna.
Tungkul
ka jukut tanggah ka sadapan
junun nyanghareupan pagawean anu dipilampah, teu kaganggu ku naon naon.
Ulah
beunghar memeh boga ulah adigung
nyeta nyeta anu beunghar, turtaning henteu atawa tacan boga pakaya.
Ulah
cara ka kembang malati kudu cara ka picung Ulah sok bosenan ari ka pamajikan teh, hadena mah ti
keur ngora keneh nepi ka geus kolot teh, lain beuki lila beuki bosen tapi kudu
beuki lila beuki welas asih.
Ulah
cara ka malati kudu cara ka picung
Ulah ngurangan kanyaah kudu beuki lila beuki nyaah.
Ulah
kabawa ku sakaba-kaba ulah
kabawa ku nu teu puguh, maksudna kabawa jurig, dedemit.
Ulah
muragkeun duwegan ti luhur
masing nyaah kana rejeki meunang hese cape ladang kesang, pacuan arek dimonyah
monyah.
Ulah
pangkat memeh jeneng Ulah
adigung adiguna hayang nyaruaan ka nu geus jeneng.
Ulah
tiis tiis jahe kudu iatna, kudu
cingceung.
Ulah
unggut kalinduan ulah gedag kaanginan Ulah kagoda, ulah kaganggu atawa kabengbat ku rypa rupa, lamun urang
keur nyanghareupan hiji maksud anu hade.
Uncal
tara ridu ku tanduk Duduluran
karumpul kabeh.
Uyah
tara tees kaluhur Galibna sipat
indung bapa anu harade atawa anu goreng sok diturunkeun ka anak incuna.
Waspada
permana tingal Bisa nyaho kana
naon naon anu bakal kajadian.
Wiwirang
di kolong catang nya gede nya panjang wiwirang nau pohara gedena.